Giá như ngày ấy

by vietnamec 2010-08-05, 00:07

Đôi khi con thuyền hoài niệm trong tôi hay ngược về quá khứ của những tháng ngày đầu tiên đặt chân lên Tiệp Khắc (nay là Cộng Hòa Séc)…

Heiner (một thi hào nổi tiếng người Đức) có viết:

…Tuổi trẻ vốn dại khờ

Để anh ngồi nuối tiếc

Giá như anh nghĩ được như bây giờ

Tình yêu chúng mình chẳng bao giờ héo úa

Nhưng mà thôi!

Năm tháng vẫn dần trôi

Những đứa trẻ sau này cũng vậy

Chúng chẳng khác gì anh

Vẫn nông nổi yêu ồn ào khờ khạo.

(Nhớ Lại – bản dịch của Thúy Toàn).

Tôi không rõ các bạn khi còn trẻ có những sai lầm như thế nào? Chắc chẳng ai giống ai, cũng không thể nào rút kinh nghiệm được, vì sự sai lầm ở người này không giống sự sai lầm của người khác. Có thể tôi chủ quan, nhưng cái sai mà tôi gây ra chẳng giống ai và cũng hy vọng đừng ai giống mình.
Tôi sang Tiệp khi còn rất trẻ, mới có ngoài 20 tuổi đời. Từ trước tới nay, chưa bao giờ phải xa gia đình, nay cách quê hương nửa vòng trái đất tránh sao được nỗi trống vắng, nỗi buồn, sự hụt hẫng, cái tết đầu tiên tôi và đứa bạn cùng phòng nằm trùm chăn khóc thầm (để rồi sau này khi nhắc lại cả hai đứa mới biết mình cùng “đồng thanh khóc nhè”, trong đêm giao thừa ấy).
Chỉ sau thời gian học tiếng tại trường nghề, cộng với quá trình “trao dồi ngôn ngữ tại quán bia” tôi thấy đỡ buồn vì có thể chuyện trò, vui đùa với người dân bản xứ. Mấy anh sang trước truyền đạt kinh nghiệm cho tôi: Muốn nâng cao trình độ phải yêu gái Tiệp, không có gì tiếp thu nhanh bằng cách học ngoại ngữ…Trên giường. Phương pháp này, tôi nghe đầy sức thuyết phục. Ừ! Cứ thử xem sao…
Vera – cô gái tròn 18 tuổi con ông chủ quán bia, chỗ mà tôi thường “cắm chốt” sau giờ làm việc trong nhà máy và các buổi cuối tuần. Tôi chủ động nói với Vera: Tao phát âm tiếng Tiệp còn kém, nếu như mày có thời gian, tao hy vọng sẽ trở thành cậu học trò nhỏ của mày, và ngược lại tao sẽ bầy mày tiếng Anh, tiếng Việt, mày đồng ý chứ? Vera gật đầu, thú thật với các bạn cái gật đầu đó như chiếc chìa khóa mà các thiên sứ trao cho tôi để mở cửa thiên đường.
Không cần phải nói nhiều, con gái Tiệp đa phần xinh xắn, nhất là ở độ tuổi mười tám, đôi mươi. Vera dịu dàng, cởi mở, tự nhiên và sống nặng về tình cảm. Cô ta hỏi tôi rất nhiều về Việt Nam, về cuộc chiến vừa qua, về biển, về các con vật ở vùng nhiệt đới. Cũng may, tôi vốn ham đọc, thích tìm tòi nên cũng không khăn gì khi trả lời những câu hỏi được thốt lên từ cặp môi hồng “ngon như trái táo” của người đẹp tóc vàng. Tình bạn chúng tôi mỗi ngày một thân thiết, Vera nói được tiếng Việt tương đối trôi chảy, còn tiếng Anh thì như cô ta tự nói: Cô giáo tao khen, tao phát âm đúng giọng LonDon. Còn tôi, tiếng Tiệp tiến bộ tới mức mà bạn bè cùng khóa phải khen như là một tấm gương của sự chuyên cần, hiếu học.(mấy ai biết động cơ học tiếng của tôi kể ra cũng có phần hơi “củ chuối” thành thật mà thú nhận như vậy).
Vánoce năm ấy rất lạnh, mấy người Tiệp cao tuổi nói: Năm mươi năm nay mới có đợt rét như vậy. Tôi ngồi trong quán bia nhìn tuyết rơi trắng ngoài cửa sổ cứ mường tượng tới cỗ xe tam mã chở nàng Lọ Lem trong cổ tích mà ước mình trở thành hoàng tử. Vera tới ngồi gần chỗ tôi: Tomáš! (Là tên Tiệp Vera đặt cho tôi). Tao tặng mày một món quà, hy vọng nó sẽ an ủi mày những lúc chúng mình vì công việc không gặp được nhau. Đó là con chó nhỏ tao đặt tên cho nó là Capi, con chó khôn ngoan nhất trong câu truyện “Không Gia Đình” của nhà văn Pháp Hetormalo.
Capi quả là một con chó đẹp, nó cuốn lấy tôi, đứng lên bằng hai chân cho tôi bắt tay. Tôi bế nó lên và nói với Vera: Rất cảm ơn mày, bố mẹ tao chắc sẽ rất vui vì đứa con của họ có một người bạn nhỏ có tên Capi, chắc chắn Capi sẽ giúp đứa con trai của họ vui hơn trong những lúc xa nhà. Vera xúc động ra mặt vì những lời “có cánh” mà tôi thốt lên. Trước lúc tôi về, Vera đưa cho tôi sợi giây xích chó bằng da có vòng cổ được trạm trổ rất nghệ thuật. Vera dặn tôi: Mỗi ngày, mày dẫn nó đi dạo khoảng hai tiếng đồng hồ, nhớ chăm sóc và cho nó ăn đúng giờ…
Sự xuất hiện của Capi nơi ký túc xá như một sự kiện, người khen nó đẹp thì ít, người khen nó…ngon thì nhiều. Cái nhìn đa số người Việt mình cũng lạ lắm, mặc dù không thiếu thịt, cá và đang phè phỡn no nê sau đại tiệc khi nhìn thấy con chó, cái nhìn cũng muốn “sinh sự” rồi. Lúc ấy, đĩa dồi, rượu mận, chả nướng…Hiện lên trong tâm thức, cồn cào, réo gọi, vật nài, thiết tha…Với những dân tộc ăn thịt chó thì không sao, nhưng cũng nên biết câu “Nhập gia tùy tục” hoặc “Ở bầu thì tròn ở ống thì dài”. Nhưng mà tôi, vào độ tuổi ấy chưa ngấm hết cái triết lý bình dị sâu xa ông cha dạy răn con cháu.
Lũ bạn cử rủ rê: - Thôi! Cho nó lên thớt đi, trời lạnh thế này ăn thịt chó hoàn toàn “Nhất Dương Chỉ”, mắm tôm khô tao có, riềng khô, sả khô có hết mày gật đầu đi…Tụi mình một mình một cõi. Vánoce tụi Tây nó về nhà hết, có ai tới đây đâu mà sợ.
Thôi! Tới nước này tôi cũng phải đành gật đầu thỏa hiệp, cách tốt nhất để không nhìn thấy phút “hành quyết” Capi là vào phòng chùm chăn để “ủ mưu” trả lời Vera khi Capi không tồn tại trên cõi đời này. Trong lũ bạn tôi, có rất nhiều thằng thạo nghể làm thịt chó, chỉ khoàng vài tiếng đồng hồ, đâu đã vào đấy mùi thịt chó thơm lừng (chắc có mời Tây ăn, Tây cũng không biết thịt gì)…
Mấy hôm sau Vera tới chỗ tôi hỏi: Capi đâu? Tôi trả lời: Nó chạy ra ngoài mấy hôm nay, tao tìm mãi không được. Vera nhìn thẳng vào mắt tôi: Cái vòng cổ của nó vẫn treo trên tường phòng mày kia kìa. Nhiều người nói với tao, người Việt Nam chúng mày có thói quen ăn thịt chó. Nhưng tao không muốn tin mày, và bạn mày ăn thịt cả món quà tao tặng cho mày với một tình cảm hết sức thiêng liêng. Mày phải tìm nó, nếu như mày còn coi tao là bạn…
…Thời gian trôi qua thật nhanh. Tôi chuyển sang làm việc tại một vùng khác xa nơi tôi đã sống và cũng xa Vera từ ấy. Tôi không dám và thấy mình không xứng đáng với tình cảm Vera dành cho tôi. Giá như ngày ấy, tôi đủ độ chin như bây giờ, chắc có lẽ mọi việc sẽ biến chuyển theo hướng khác. Ở bài viết này, tôi chỉ muốn chuyển tới các bạn một lời khuyên nho nhỏ: Mỗi dân tộc đều có những nền văn hóa khác nhau. Chúng ta nên biết cách dung hòa, không nên gây ra sự đỗ vỡ tình cảm, cái nhìn của người dân bản xứ từ các sự việc tuy rất nhỏ, nhưng hậu quả không nhỏ chút nào.
Giá như ngày ấy, tôi nhận thức được như hôm nay, thì biết đâu đấy giữa tôi và Vera sẽ có một tình yêu còn đẹp hơn cổ tích. Có phải thế không? Các bạn.
Nguyễn Văn Hùng(Plzen)- theo Báo Xa Xứ